އެއީ ދިވެހި ތާރީޚުގައި މަޝްހޫރު ފޮނަދޫ ޚަތީބު ތަކުރުފާނެވެ. އެއްބަޔަކު ބުނާގޮތުގައި އެއީ ހައްދުންމަތީ ފޮނަދޫ ބެއިކަލެކެވެ. އަނެއްބަޔަކު ދަންނަގޮތުގައި މިކަލޭގެފާނަކީ ހެންވޭރު ކެޔޮގޯތި ދަންނަ ޚަތީބު ތަކުރުފާނެވެ. ކެޔޮ ގޯއްޗަކީ މިހައިއިރު ސޯސަންގެ އެވެ. އެހެންވެ އެއީ މާލޭގެ ބޭކަލެކެވެ. ދެންތިބި ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި...

ގާޒީ މަހުމޫދު (ރަންފުތު ފަނޑިޔާރުތަކުރުފާނު)ގެ ބައްޕައަކީ މީދޫ ކަޅިހާރު ދޮންސީދި ކަލޭގެ ދި ބޮޑު ދޮންދަލިކާނލެގެ ފުތް ކަޅިހާރު ދޮންބުއި ނާއިބުކަލޭގެ އެވެ. މަންމައަކީ މުލަކު ދޮންމަރިޔާ އެވެ. މިހާރުވެސް މީދޫގައި އެހެރަ މަރިޔާގެ އަކީ މި ދޮންމަރިޔާއަށް ނިސްބަތް ކުރެވޭ ގެއެވެ. ރަންފުތު ފަނޑިޔާރު ތަކުރުފާނުގެ...

ބޮޑު ފަނޑިޔާރު ތަކުރުފާނުގެ ބޮޑު ފާތުމާފާނާއި އައްޑޫ ހިތަދޫ އައްސުލްތާނު މުހައްމަދު އިމާދުއްދީނު އެއްވަނައިގެ ރަސްކަމުގެ އެންމެ ފަހު އަހަރު ގާޒީ މުހައްމަދު ޝަމްސުއްދީނު ބޮޑު ފަނޑިޔާރު ތަކުރުފާނު މަގާމުން ވަކިކުރައްވައި ރަށަށް ފޮނުވައިލެވުނު ވާހަކަ އިސްވެ ހިގާއްޖެއެވެ. އެތަކުރުފާނާއިއެކު އެތަކުރުފާނުގެ މީދޫ ބަނޑު ތިން ފިރިހެން...

ނިލަންދެ އަތޮޅު އުތުރުބުރީ ހިމިއްޗަކީ އައްސުލްތާނު މުހައްމަދު ގިޔާސުއްދީނުގެ ދަރިކަލުން އަލްއަމީރު އިބްރާހިމް ފާމުލަދޭރިކިލެގެފާނު އަރުވާލެވުނު ރަށެވެ. އައްސުލްތާނު މުހައްމަދު ގިޔާސުއްދީން ޝަހީދުކޮށްލުމަށް ފަހު އެ ރަދުންގެ ތުއްޕުޅު ދަރިކަލުން އަބްދުﷲ ފޮނުވައިލެވުނީ ފުވައްމުލަކަށެވެ. އެ ރަށުގައި ހުންނަވައި ބޮޑުފުޅުވުމުން ދޮންބަންޑާރައިންގެ ދަރިކަލުން ހަސަން ނޫރައްދީންގެ ރަސްކަމުގައި...

އަލްގާޒީ އިސްމާއީލް ބަހާއުއްދީނަކީ މީދޫ އަލްގާޒީ އިބްރާހިމް މަޖުދުއްދީނު ފަނޑިޔާރުތަކުރުފާނުގެ އެންމެ ދޮށީ ދަރިކަލުންނެވެ. ފަނޑިޔާރުކަން ކުރެއްވުމުގެ ކުރީގައި އެއީ މީދޫ ދެށެނާގެ އިސްމާއީލް މަނިކެވެ. އިސްމާއީލް ބަހާއުއްދީނުގެ މަންމައަކީ މީދޫ ދޮންއާބުގޭ ސިއްކަ އިސްމާއީލް ތަކުރުފާނުގެ ދަރިކަލުން ސިއްކަ ދޮން މުހައްމަދު ތައްޚާނުގެ ދަރިކަނބަލުން ހުޅުދޫ...