ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ ވާހަކަ

ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ ވާހަކައަކީ އިހު މީހުން ކިޔަމުން އައި ބޯދާ ވާހަކައެކެވެ. މީދޫއަށް ވުރެ ބޮޑަށް މިވާހަކަ ކިޔުން ގިނައީ ހުޅުދޫގައެވެ. މީދޫގައި މިވާހަކަ އެންމެ ގިނައިން ކިޔައިދީ އުޅުނު އެންމެ ފަހު މީހަކީ އަތިރަގޭ އަލިބެއްޔާއެވެ. އަލިބެއްޔާ ކިޔާތީ އިވިގެން އެތަނުން ދަސްކުރި ބައެއް މީހުން އަދިވެސް ދުނިޔޭގައި އެބަތިއްބެވެ. ވާހަކައިގެ ހަގީގަތާއި މެދު އެއްޗެއް ބުނާކަށް ނެތީމެވެ. ގިނަފަހަރަށް ފުލޯކު ވާހަކަތަކަކީ ވެސް ހަގީގަތެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދެކެވެން ފަށާ އެހެންނަމަވެސް ފަހުންފަހުން ފޮނިތޮށި ކާފޫރުތޮޅި އިތުރުވެ އޭގެ އަސްލު ގެއްލިފައި އޮވެއެވެ. މި އުސޫލުން ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ ވާހަކަވެސް އަސްލާއި ތަންކޮޅެއް ފޭއަށް ޖެހިފައި އޮތުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އެހެންވިޔަސް މިވާހަކައިގެ ކޮންމެވެސް ހަގީގަތެއް އޮންނާނެއެވެ. އެހެންވީމާ މިވާހަކަ ލިޔުމެއްގެ ސިފަ ގެނައުމަށް ގަސްތުކުރީއެވެ.

އެއީ ކެހެޅިޔަ އާއި ބެހެޅިޔަ އެވެ. ރަށު މީހުން ކިޔާގޮތުންނަމަ ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ އެވެ. އެއީ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ދެބެއިންނެވެ. ކެހެޅާ އުޅުނީ މީދޫގައެވެ. ބެހެޅާ އުޅުނީ ހުޅުދޫ ގައެވެ. ބެހެޅާއަށްވުރެ ދޮށީ ކެހެޅާއަށެވެ.
ޒަމާނަކީ ރާއްޖެ އިސްލާމްވުމުގެ ކުރިއެވެ. އެދުވަސްވަރު މީދޫ އާއި ހުޅުދޫ އޮތީ މިހާރު މިފެންނަ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ހުޅުދޫ އާއި މީދޫއަކީ އެއްފަޅެއްގެ ތެރޭގައި ވަކީން އޮންނަ ދެރަށެވެ. ދެ ރަށަކީވެސް ޒާތެއްގެ ދެ ފިނޮޅެވެ. އެކަމަކު މީދޫ ތަންކޮޅެއް ބޮޑުވެފައި ގަސްގަހާގެހި ހެދުން އިތުރެވެ. ހުޅުދޫގައި އެކަމެއް ނޯވެއެވެ.

މީދޫގެ ވެރިޔަކީ ކެހެޅާ އެވެ. ހުޅުދޫގެ ވެރިޔަކީ ބެހެޅާ އެވެ. މި ވެރިކަމާއި މި މުދައުވެރިކަމަކީ މިދެބެއިންގެ ބައްޕަގެ ފަރާތުން ވާރުތަވި ކަންތަކެވެ. ދެބެއިންގެ ބައްޕަގެ ޒަމާނުގައި ދެރަށް ވެސް އޮތީ އޭނާގެ ދަށުގައެވެ. ބައްޕަ ނިޔައުވެގެން ތަރިކަ ބެހިއިރު މުދަލާއި ވެރިކަމުގެ ބޮޑުބައި ލިބުނީ ދޮށީ ދަރި ކެހެޅާއަށެވެ. ހަގު ދަރި ބެހެޅާއަށް ލިބުނީ ކުޑަ ބައެވެ.

ގަދަފަދަވެގެންވީ ވިއްސާރައެއްގައި ހުޅުދޫ ވަރަށް ބޮޑަށް ގިރައިގެން ހިގާއްޖެއެވެ. އުޅޭން އުނދަގޫ މިންވަރަށް ރަށް ދަތިވެއްޖެއެވެ. އޭރުގެ ހުޅުދޫ އޮންނަނީ މިހާރުގެ މީދޫ މޫސާގެފައްނާއި ދިމާލުން ހުޅަނގު ދެކުނަށް ފަޅުތެރޭގައެވެ. ހުޅުދޫ އޮތްތާގައި ފަހުން އޮންނަނީ ވަރަށް ބިޔަ ގަލެކެވެ. މިގަލުގެ ނަމަކީ ބޮޑު ގަލާއެވެ. އޮރިޖިނަލް ބޮޑު ގަލާ އަކީ އެއީއެވެ. މީދޫ އުތުރުފަރާތުން ކޯގަންނު ސަރަހައްދުގެ ފަރުމަތީގައި އެއޮންނަ ގަލަށް ބޮޑުގަލާއޭ ކިޔައި އުޅުނެއްކަމަކު އެއީ އޮރިޖިނަލް ބޮޑު ގަލާއެއް ނޫނެވެ.

ހުޅުދޫ ގިރަމުންގޮސް މުޅި ރަށް ނެތިގެން ހިގައިދާނޭ ކަމުގެ ބިރު ބޮޑުވުމުން ފަތެއްލިޔެފައި ބެހެޅާ އޭނާގެ ބޭބެ ކެހެޅާއަށް ފޮނުވައިފިއެވެ. ފަތެއް ފޮނުވާން ޖެހުނު ސަބަބަކީ މުދަލުގެ ކަންކަމުގައި އުފެދުނު އަރައިރުންތަކުގެ ސަބަބުން ދެ މީހުން އެކަކު އަނެކަކާއި ވާހަކަ ދައްކައި ނޫޅޭކަމުންނެވެ. މި ފަތުގައި ލިޔެފައިވާ އެއްޗެއްގެ ޚުލާސާއަކީ މިއެވެ. އޭ ބޭބޭ ކެހެޅާއެވެ. އަހުރެންގެ ރަށް ހުޅުދޫ ގިރަމުން ގިރަމުންގޮސް މިހައިރު ނެތިގެން ދިއުމުގެ ނުރައްކާ ކުރިމަތި ވެއްޖެ އެވެ. ރަށުގައި އުޅެވޭކަށް ނެތެވެ. މިފެށޭ ހުޅަނގު މޫސުން ނިމޭއިރު ރަށް އޮންނާނެކަމެއްވެސް ނޭގެއެވެ. އެހެންވީމާ އެއްބަފާކަމުގެ ކުލުނު އިސްކޮށް އަހުރެންނާއި އަހުރެންގެ ރައްޔިތުން، މީދޫގެ ދެކުނުން ތަންކޮޅަކަށް ފައިބައި ތިބުމުގެ ރުހޭ ބަސް ދިނުން އެދެމެވެ.

މި ފަތަށް ކެހެޅާ ޖަވާބު ލިޔުނެވެ. އޭ ކޮއްކޯ ބެހެޅާއެވެ. މީދޫގެ ވޭރުގަނޑުގެ ރަށްތައްވެސް ގިރިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ހުޅުދޫގައި އުޅެވޭނެ ގޮތެއް ނެތިއްޔާ މީދޫގެ ދެކުނު ކޮޅުން އެއޮތް ފިނޮޅަށް ފައިބާށެވެ. އެތަނުގައި ކޮއްކޯ އާއި ކޮއްކޯގެ ރައްޔިތުންނަށް ދަތިކަމެއް ނޯންނާނެއެވެ.

ކެހެޅާގެ ރުހޭ ބަސް ލިބުމާއެކު ބެހެޅާ އޭނާގެ ރައްޔިތުން ގޮވައިގެން މީދޫގެ ދެކުނު ފަރާތުގައިވާ ފިނޮޅަށް ފައިބައިފިއެވެ. މީދޫ ދެކުނުކޮޅުގައި އޮންނަ ތުނޑީގައި ބެހެޅާއާއި އާއި އޭނާގެ ރައްޔިތުން ބިކަ ހާލުގައި އުޅެމުންދާއިރު ކެހެޅާ އާއި އޭނާގެ ރައްޔިތުން އުޅެމުން ދިޔައީ އުފަލުގައި ކައެގެން ބޮއެގެންނެވެ. މީދޫގައި ކެޔޮ ގަހާއި ރުއް ހުރެއެވެ. ކެހެޅާ ހުންނަނީ ދޮންކެޔޮ ކައިގެން ކުރުނބާ ބޮއެގެން ބަނޑު ބޮޑުކޮށްގެންނެވެ. ބެހެޅާ ހުންނަނީ ހާންތިކަންމަތީގައެވެ. ކެޔޮ ކާންވީމާ ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް ބެހެޅާއަށް ޖެހެނީ ބޭބެކާރީގައި އާދޭސް ކުރާށެވެ.

ދަނޑުވެރިކަމުގެ ނަފާ އޮތީ މީދޫއާވީ ކޮޅުގައި ކަމުން ބެހެޅާ އަނެއްކާވެސް ބޭބެ ގާތުން ބޮޑު ކަމަކަށް އެދިއްޖެއެވެ. މިފަހަރު އެދުނީ ރުއްގަސް ހެދިފައިވާ ސަރަހައްދުން ތަންކޮޅެއް ދިނުމަށެވެ. މިކަމަށް ކެހެޅާ ހަމަ ފާޅުގައި ނޫނެކޭ ބުނެ އިންކާރުކޮށްފިއެވެ. ބުންޏެވެ. ތިޔަކަމެއް ނުވާނެއެވެ. އެކަމަކު ރުއްގަސް ދީފާނަމެވެ. އެތަކެތި ގެންގޮސް ތިޔަ ފިނޮޅުގައި އިންދައިގެން ތިޔަ ފިނޮޅު އާރޯކުރާށެވެ. ރުކާއި ގަސްހެއްދުމަށް ރުހޭބަސް ދީފީމެވެ.

ފިނޮޅެއްގައި ރުއްގަސް އިންދައިގެން އޭގެ މަންފާލިބެން ދުވަސްތަކެއް ނަގާނެތާއެވެ. މިހެން ހުރިހުރުމުގައި ބޭބެއާ ދޭތެރޭ ނުނިޔަތް ލުމާއި ހަސަދަލުން ފިޔަވައި އެހެންކަމެއް ބެހެޅާއަކަށް ނުކުރެވެއެވެ. ކެހެޅާގެ ތަނަވަސް ދިރިއުޅުން އެބަފެނެއެވެ. ދެންކޮޔޮ ކައިގެން ކުރުނބާ ބޮއެގެން ކާށި ތެލުން ހަންގަނޑު އޮފުކޮށްގެން އިރަކު އަންބެއްގެ ކައިރީގައި ސަޅިބައިސާ ކަނޑަން ކެހެޅާ އިންނައިނުން ހަޖަމު ކުރެވޭވަރަށް ވުރެ ބެހެޅާގެ ހިތުތެރޭގައި ހަސަދައިގެ އަލިފާން ރޯވެއްޖެއެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. މިހުރިހާ އެއްޗެއްގެ މިލްކުވެރިޔަކީ ދެބެއިންގެ ބައްޕައެވެ. ބައްޕަ މަރުވީމާ މުއްސަނދިކަން މިއޮތީ ބޭބެ ފޭރިގެންފައެވެ. މިހައިރު ހަންގަނޑުގެ ކުރަކިކަން ފިލުވައިލުމަށް ކާށި ތެޔޮ ފޮދެއްވެސް ލިބެނީ އާދޭސްކޮށްގަތީމާ ބޭބެ ދިނިއްޔާއެވެ.

ކޮންމެއަކަސް ފިނޮޅު އާބާދުވުން ލަސްވީމާ އަދި ފެހިވުން ކުޑަވީމާ އިތުރު ތަނަވަސްކަމާއި ފަސޭހަކަމަށްޓަކައި އާދޭސްކުރުން ފިޔަވައި އިތުރު ގޮތެއް ބެހެޅާއަކަށް ނެތެވެ. ހަމަ ދޫނުކޮށް އާދޭސްކުރަނީއެވެ. ފިނޮޅާއި ޖެހިގެން އަދި މީދޫއާ އިންވެގެން އޮންނަ ސަރަހައްދު ތިމަންނާއަށް ދޭށެވެ. މީގެ ފަހުން ދެން އިތުރު ކަމަކަށް ދުވަހަކުވެސް ނުކިޔާނަމެވެ. މިވާހަކަ ނުހުއްޓީމާ އެންމެފަހުން އެސަރަހައްދު ބެހެޅާއަށް ދީފިއެވެ. އެއީ ދޫކެޑެ ސަރަހައްދޭ ކިޔާ ސަރަހައްދެވެ. މިދިނުމެއް ދިނީމާ ދުވަސްކޮޅަކު ނައިސް ހުރެފައި އަނެއްކާވެސް ބެހެޅާ އަތުވެއްޖެއެވެ. ބުންޏެވެ. މިވަރުންވެސް ނުވާނެއެވެ. އަދިވެސް ދޭށެވެ. މީދޫ ހުޅަނގުފަރާތުން އެއޮތް ރުއްދަނޑު ދެނިކޮށް ވެދާނެއެވެ. ބޭނުމީ އެސަރަހައްދެވެ. މިއެދުމަށް ކެހެޅާ ނޫނެކޭ ބުނެފިއެވެ. މިކަމާ ރުޅިގަދަވެގެން ބެހެޅާ އަރާރުންވެގަތީމާ ކެހެޅާ ހެދިގޮތަކީ ކުރިން ދީފައި އޮތް ބިންވެސް ނެގީއެވެ. އެގޮތުން ދޫކެޑެ ކަލޭގެ ކިބައިން ވަކިކޮށްފީމޭ މިތަނުން ފެއްސިގަންނާށޭ ވެސް ބުނެފިއެވެ.

ދެބެއިންގެ މި ބައްދަލުވުން އޮތީ ކެހެޅާފައްނު ކަނދުގަސް ދޮށުގައެވެ. އެއީ ވަރަށް ބިޔަ ގަހެކެވެ. މިގަހަކީވެސް ކެހެޅާގެ މިލްކު ގަހެކެވެ. އެއީ ފިނި ވައިރޯޅި ޖެހޭ ހިތްފަސޭހަ ތަނެކެވެ. ކޮންމެއަކަސް މިދެކެވުނު ވާހަކައަކުން ދެބެއިން އަރާރުންވަމުން ގޮސް އެންމެ ފަހުން އެކަކު އަނެކަކާ ދެކޮޅަށް އަތް އިސްކޮށްފިއެވެ. ދެބެއިންގެ މެދުގައި ހަނގުރާމަ ފެށިއްޖެއެވެ. ހަނގުރާމަ ހިނގީ ކެހެޅާފައްނު ގޮނޑު ދޮށުގައެވެ.

ކެހެޅާފައްނަކީ މިހާރު ހުޅުމީދޫ އިންޖީނުގެ އެހެރަ ހިސާބުގެ އަތިރިމައްޗެވެ. ކައިރީގައި ތިބި މީހުންނަށް އެންގިޔޯލައެވެ. ކަލޭމެން މިކަމާ ބެހިގެން ނުވާނެއެވެ. ދެމީހުންގެ ތެރެއިން ގަދަވާ މީހަކީ އަނެއް މީހާގެ ސާހިބުމީހާއެވެ. ދެރަށުގެ ވެރިކަންވެސް އޭނާއަށެވެ. ކޮންމެއަކަސް ދެބެއިން ތަޅައިފޮޅަމުންގޮސް އެކަކުވެސް ގަދަނުވެ ދެމީހުންމެ އެކަކު ޖެހި އެތިފަހަރުން އަނެކަކު މަރުވެއްޖެއެވެ. ކެހެޅާ މަރުވީ ބެހެޅާ އަތުންނެވެ. ބެހެޅާ މަރުވީ ކެހެޅާ އަތުންނެވެ.

ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާގެ މަހާނަ ހުންނަނީ އެއްމަހާނަ އަނެއް މަހާނަ އާއި ޖެހިގެންނެވެ. ވަރަށް ފަހަކާއި ޖެހެންދެން މި ދެމަހާނަ އެނގެން ހުއްޓެވެ. ދެ މާހާނަ ވެސް ހުރީ ކެހެޅާފައްނު ބޮޑު ކަނދުގަސް ދޮށުގައެވެ. ދޫކެޑެ އަތިރިއަށް ފައިބާއިރު ވާތްފާރާތުން އަތިރިއާއި ގާތުގައެވެ.
ބޯދާ ޒަމާނުން ފެށިގެން މީހުން ބުނެ އުޅޭ ބަހެއް އޮވެއެވެ. މީހަކަށް ހެޔޮކަމެއް ކޮށްދިނުމުން އެކަންތައް ބަލައި ނުގަތީމާ ބުނާނެއެވެ. ކެހެޅާފައްނު ކަނދުގަސް ދޮށުން ވީވަރުވެސް ނުވީއެވެ. ކުރީ ޒަމާނުގައި ކުދީން ކުޅިވަރު ކުޅޭއިރު ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާގެ މަހާނައަށް ނަދުރު ބުނާނެއެވެ. މިއީ އެހެން ނަދުރުތަކާއި ތަފާތު ގޮތަކަށް ބުނާ ނަދުރެކެވެ. ނަދުރު ބުނެފައި ހަދާ ގޮތަކީ ކާއްޓަކުން މި ދެ މަހާނައިގައި ޖަހަނީ އެވެ. ނޫނީ މަހާނަ މަތީގައި ފަންތޮށިގަޑަކުން ޖަހަނީއެވެ. ކުރީ ޒަމާނުގައި އީދު ކުޅިވަރު ކުޅޭއިރު ހުޅުދޫ އާއި މީދޫ މީހުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާ އަރާރުންވެ ތަޅައިފޮޅާނެއެވެ. އެހެންވާ ފަހަރު ބަލަން ތިބޭ މީހުން ބުނާނެއެވެ. ހީވަނީ މިއީ ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ ހެންނެވެ. އެއްގެއެއްގެ ދެބެއިން އެކަކު އަނެކަަކާ ޒުވާބުކޮށް އަތް އިސްކުރީމާވެސް މީހުން ބުނާނެއެވެ. ތިޔައީ ކެހެޅާ އާއި ބެހެޅާ ހެއްޔެވެ.